2025, Volume 1, Issue (I/2025)

Transposition of Directive 2001/55/EC in Polish Foreigners Law: A Legal and Political Analysis

Beata Samoraj-Charitonow¹
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹Centre for Social Security Research, University of Warsaw

Full text

Streszczenie

This article examines the transposition of Directive 2001/55/EC on temporary protection in the event of a mass influx of displaced persons into the Polish legal system under the Act on Granting Protection to Foreigners in the Territory of the Republic of Poland. The main objective of the study is to assess the degree of compliance of the 2003 Polish Act on the Protection of Foreigners with the requirements of the Directive and to identify gaps and inconsistencies that emerged in connection with the mass influx of war refugees from Ukraine in 2022. The research hypothesis posits that despite the formal transposition of the Directive, Polish law did not – and still does not, based on this Act – ensure full harmonisation and effective protection for all foreigners. The enactment of the so-called “Ukrainian Special Act” in 2022 further marginalised the general temporary protection system in favour of a special regime dedicated exclusively to selected groups of displaced persons from Ukraine. The analysis employs comparative and dogmatic legal methods, based on purposive and systemic interpretation of legal provisions, as well as a review of relevant literature, statistical data and official documents. The discussion focuses on comparing the scope and practical application of the Directive and domestic law, with particular emphasis on the consequences of introducing Article 106(4) of the Act on the Protection of Foreigners and the 2022 Special Act. The findings highlight the need for legislative revision of the Polish regulations transposing the provisions of Directive 2001/55/EC, clarification of the criteria for a mass influx and ensuring equal treatment for all migrant groups covered by temporary protection.

Słowa kluczowe

temporary protection, Directive 2001/55/EC, Ukrainian Special Act, mass migration, transposition of EU law, protection of foreigners, migration law, legislative harmonisation, ochrona tymczasowa, dyrektywa 2001/55/WE, specustawa ukraińska, migracje masowe

---

Transpozycja dyrektywy 2001/55/WE do polskiego prawa o cudzoziemcach: analiza prawna i polityczna

Summary

Artykuł analizuje transpozycję dyrektywy 2001/55/WE w sprawie tymczasowej ochrony w przypadku masowego napływu osób przemieszczonych do polskiego porządku prawnego na gruncie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Głównym celem opracowania jest ocena stopnia zgodności ustawy z 2003 roku z wymogami dyrektywy oraz identyfikacja luk i niespójności, które ujawniły się w związku z masowym napływem uchodźców wojennych z Ukrainy w 2022 roku. Postawiona hipoteza badawcza zakłada, że pomimo formalnej transpozycji dyrektywy, prawo polskie – oparte na analizowanej ustawie – nie zapewniało i nadal nie zapewnia pełnej harmonizacji ani skutecznej ochrony dla wszystkich cudzoziemców. Uchwalenie tzw. „specustawy ukraińskiej” w 2022 roku dodatkowo zmarginalizowało ogólny system ochrony tymczasowej na rzecz specjalnego reżimu dedykowanego wyłącznie wybranym grupom uchodźców z Ukrainy. Analiza opiera się na metodach prawnoporównawczej i dogmatycznoprawnej, z zastosowaniem wykładni celowościowej i systemowej, a także przeglądzie literatury przedmiotu, danych statystycznych oraz dokumentów urzędowych. Dyskusja koncentruje się na porównaniu zakresu oraz praktycznego stosowania przepisów dyrektywy i prawa krajowego, ze szczególnym uwzględnieniem konsekwencji wprowadzenia art. 106 ust. 4 ustawy o ochronie cudzoziemców oraz specustawy z 2022 roku. Wnioski wskazują na potrzebę nowelizacji polskich przepisów transponujących dyrektywę 2001/55/WE, doprecyzowania kryteriów „masowego napływu” oraz zapewnienia równego traktowania wszystkich grup migrantów objętych ochroną tymczasową.

Warning: implode(): Invalid arguments passed in /home/www-data/journalstube.com/application/views/pwp/scripts/view/abstract.phtml on line 172

Keywords