2024, Volume 125, Issue IV

Zjawisko nakłaniania do samobójstwa

Błażej Kmieciak¹, Piotr Sobański ², Damian Tarnacki³
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹Zakład Resocjalizacji, Kryminologii i badań w obszarze Praw Człowieka, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
²Katedra Prawa Konstytucyjnego, Europejskiego i Międzynarodowego Publicznego Wydział Prawa i Administracji , Uniwersytet Zielonogórski
³-, -


Autor korenspondencyjny: Błażej Kmieciak; Zakład Resocjalizacji, Kryminologii i badań w obszarze Praw Człowieka, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie; email: -

Streszczenie

Życie człowieka podlega szczególnej ochronie prawnej. Zarówno międzynarodowe dokumenty (konwencje i deklaracje), jak i ustawy krajowe zwracają uwagę, że prawo do życia człowieka posiada istotne znaczenie. Poszczególne przepisy wskazują na konieczność ochrony ludzkiego życia w sytuacji jego zagrożenia. Dlatego też wszelkie intencjonalne działania mające na celu śmierć człowieka spotkać się mogą z odpowiedzialnością karną.

Czy jednak człowiek może sam siebie pozbawić życia? Odpowiedź na to pytanie jest pozytywna, przede wszystkim z perspektywy otaczającej nas rzeczywistości. Media niemal każdego dnia odnotowują przypadki samobójstw. Człowiek, który bezskutecznie odbiera sobie życie, nie spotyka się w podobnej sytuacji z żadną sankcją. Czy jednak namawianie innej osoby do takich działań powinno wiązać się z odpowiedzialnością karną? Ponownie odpowiedź ma pozytywny charakter. W jaki jednak sposób polskie prawo sankcjonuje udzielenie pomocy osobie w popełnieniu samobójstwa? Czy odpowiedzialność karna pojawia się jedynie w momencie wystąpienia określonych pomocniczych aktywności? Być może pojawia się ona już wcześniej, a więc w momencie, w którym występuje zachęcanie do samobójstwa? Czy są sytuacje, w których odpowiedzialność ta powinna być zawieszona? Być może w pewnych momentach namawianie do samobójstwa jest czynnością zasługującą na uznanie? W artykule podjęta zostanie próba udzielenia odpowiedzi na te pytania.

Słowa kluczowe

samobójstwo, pomoc w samobójstwie, prawo karne, cierpienie człowieka, godność, prawa człowieka

---

The phenomenon of incitement to suicide

Summary

Human life is subject to special legal protection. Both international documents (conventions and declarations) and national laws point out that the right to human life is of particular importance. Particular regulations indicate the need to protect human life in an emergency. Therefore, any intentional actions aimed at human death may face criminal liability. But can man take his own life? The answer to this question is positive, primarily from the perspective of the reality that surrounds us. The media records suicides almost every day. A person who unsuccessfully takes his own life does not face any sanction in a similar situation. However, should persuading another person to take such actions be subject to criminal liability? Again, the answer is positive. But how does Polish law sanction helping a person commit suicide? Does criminal liability arise only when certain auxiliary activities occur? Perhaps it appears earlier, i.e. at the moment when suicide is encouraged? Are there situations where this liability should be suspended? Perhaps, at certain moments, persuading people to commit suicide is an action that deserves recognition? The article will attempt to provide answers to these questions.

Keywords

suicide, assistance in suicide, criminal law, human suffering, dignity, human rights