2024, Volume 1, Issue 1/2024

Deprywacja potrzeb u osób czasowo przebywających w schronie w kontekście psychologicznych skutków izolacji

Jarosław Rychlik¹, Maja Zawadzka¹, Sławomir Grzesiak¹
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹Instytut Penitencjarystyki Stosowanej , Akademia Wymiaru Sprawiedliwości


Autor korenspondencyjny: Sławomir Grzesiak; Instytut Penitencjarystyki Stosowanej , Akademia Wymiaru Sprawiedliwości ; email: -

Full text

Streszczenie

Współczesna rzeczywistość geopolityczna jest pełna wielu konfliktów i napięć, a pokojowe współistnienie państw i narodów staje się w wielu miejscach świata realnie zagrożone. Mając na uwadze sytuację międzynarodową w Europie Środkowo-Wschodniej, aneksję Krymu i terenów wschodnich Ukrainy przez Rosję w 2014 r. oraz pełnoskalową wojnę, wywołaną napaścią Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r., istotne badawczo wydaje się być funkcjonowanie człowieka i realizacji jego podstawowych potrzeb w szczególnych warunkach, ograniczających ich realizację, jakimi są m.in. sytuacje przebywania w schronach przeciwbombowych. Ta swego rodzaju specyficzna izolacja ze względu na zagrożenia militarne niesie za sobą szereg deprywacji w obszarze psychofizycznego funkcjonowania człowieka. Dlatego przeprowadzony w grudniu 2022 r. quasi-eksperyment w Akademii Wymiaru Sprawiedliwości stanowi asumpt do dyskusji nad zachowaniami ludzkimi w sytuacjach czasowego przebywania w schronie przeciwlotniczym. Zaprezentowane cząstkowe wyniki badań odnoszą się do uwarunkowań sytuacyjnych, związanych z faktem dwunastogodzinnego pobytu w schronie i identyfikacji stopnia realizacji potrzeb przez uczestników eksperymentu.

Celem artykułu jest ukazanie subiektywnej oceny realizacji podstawowych potrzeb uczestników eksperymentu, w ujęciu teorii motywacji A. Maslowa, w sytuacji „życia codziennego” w odniesieniu do doświadczenia izolacji w schronie. Prezentowana statystyczna analiza danych odnosi się do sześciu wyszczególnionych obszarów problemowych związanych z: zaspokajaniem potrzeb fizjologicznych; poczuciem bezpieczeństwa; realizacją potrzeb społecznych związanych z przynależnością i potrzebą szacunku; realizacją dążenia do pomagania innym; kontrolą zdarzeń i poziomu stymulacji; zachowania orientacji zadaniowej. Przedstawione wnioski mogą posłużyć optymalizacji działań na rzecz bezpieczeństwa lokalnego, jak i działań podejmowanych przez instytucje państwowe, zajmujące się przygotowywaniem schronów na potrzeby zaistnienia ewentualnych sytuacji kryzysowych.

Słowa kluczowe

psychologiczne skutki izolacji, sytuacja kryzysowa, deprywacja potrzeb, eksperyment w warunkach izolacji, bezpieczeństwo wewnętrzne

---

Deprivation of needs towards people staying in a shelter temporarily in the context of psychological consequences of isolation

Summary

Contemporary geopolitical reality is full of many conflicts and tensions, and the peaceful coexistence of countries and nations is becoming a real threat in many places around the world. Taking into account the international situation in Central and Eastern Europe, the annexation of Crimea and eastern Ukraine by Russia in 2014 and the full-scale war caused by Russia's attack on Ukraine in February 2022, human functioning and meet the basic needs under extreme conditions seem to be important for conducting research, including situations of staying in bomb shelters. This kind of specific isolation due to military threats brings many restricitions in the area of human psychophysical functioning. Therefore, the quasi-experiment conducted in December 2022 at University of Justice is an incentive to discuss human behavior in situations of temporary stay in an air raid shelter. The presented partial research results refer to situational conditions related to the twelve-hour stay in the shelter and the meeting the needs’ assessment made by participants during the experiment. The aim of the article is to show participants’ subjective assessment of meeting the basic needs during the experiment, according to A. Maslow, in an "everyday life" situation in relation to the experience of isolation in a shelter. The presented statistical analysis of data refers to six specific problem areas related to: meeting physiological needs; feeling of security; meeting social needs related to belonging and the need for respect; realizing the desire to help others; control of events and stimulation levels; maintaining task orientation. The presented conclusions can be used to optimize activities for local security, as well as activities undertaken by state institutions dealing with the preparation of shelters for possible crisis situations.

Keywords

psychological consequences of isolation, crisis situation, deprivation of needs, experiment in isolation conditions, internal security