2023, Volume 121, Issue IV

Nagrody i kary dyscyplinarne w polskim systemie penitencjarnym. Ujęcie funkcjonalne

Zbigniew Nowacki¹
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹Instytut Penitencjarystyki Stosowanej , Akademia Wymiaru Sprawiedliwości


Autor korenspondencyjny: Zbigniew Nowacki; Instytut Penitencjarystyki Stosowanej , Akademia Wymiaru Sprawiedliwości ; email: -

Full text

Streszczenie

Przedmiotem opracowania uczyniono procedury nagradzania oraz stosowania kar dyscyplinarnych w polskim systemie penitencjarnym. Analiza przekonuje o potrzebie respektowania funkcjonalnego charakteru nagradzania oraz dyscyplinarnego karania osób pozbawionych wolności. Przez wzgląd na obecność myśli pedagogicznej w polskiej penitencjarystyce oglądu problematyki nagradzania i dyscyplinarnego karania dokonano z perspektywy pedagoga. Przyjęcie perspektywy pedagogicznej nie wyczerpuje jednak w pełni zakresu zagadnienia. Z tego względu analizowano działanie czynników pozostających w związku z procesem warunkowania instrumentalnego oraz uczeniem się. Przeanalizowano skutki braku reakcji na nieregulaminowe zachowanie (,,przekroczenie”). Wykazano nieefektywność, nieskuteczność opóźnionych kar dyscyplinarnych. Zgłębiono znaczenie upływu czasu (pomiędzy zachowaniem a reakcją na nie) w procedurze nagradzania i karania dyscyplinarnego. Aby postrzegać w szerokiej perspektywie polski system nagradzania i dyscyplinarnego karania nawiązano do rozwiązań stosowanych w systemach wybranych niemieckich landów oraz szwajcarskich kantonów. Teoretyczne rozważania skłoniły autora do sformułowania rekomendacji. Zgodnie z pierwszą, funkcjonujące w penitencjarnej praktyce pojęcie ,,nagrody” warto zdefiniować jako ,,złagodzenie wykonywania kary pozbawienia wolności”, i tak je konsekwentnie postrzegać. Druga rekomendacja dotyczy uwzględnienia w praktyce roli upływu czasu pomiędzy ,,przekroczeniem” a reakcją na nie (kiedy to możliwe – bezzwłocznego działania więziennej administracji). Ignorowanie zmiennej upływ czasu, tak istotnej w procesie warunkowania instrumentalnego, pozostaje w związku z efektywnością nagradzania oraz karania dyscyplinarnego. W myśl trzeciej, rekomenduje się szkolenie funkcjonariuszy sporządzających wnioski o wymierzenie kary dyscyplinarnej, opiniujących te wnioski oraz wymierzających kary dyscyplinarne z zakresu pedagogicznych (i nie tylko) aspektów wpływu na człowieka. Byłoby to przedsięwzięcie ukierunkowane na rzecz profesjonalizacji Służby Więziennej.

Słowa kluczowe

,,przekroczenie” (w znaczeniu negatywne zachowanie), niezwłoczne działanie, warunkowanie instrumentalne, nagrody i kary dyscyplinarne, złagodzenia wykonywania kary, system penitencjarny

---

Rewards and disciplinary penalties in the Polish penitentiary system - functional perspective

Summary

The study focuses on the procedures of rewarding and applying disciplinary penalties in the Polish penitentiary system. It argues for the need to respect the functional nature of rewarding and disciplinary punishment of persons deprived of their liberty. Due to the presence of pedagogical thought in Polish penitentiary science, the issue of rewarding and disciplinary punishment was reviewed from the perspective of a pedagogue. Adopting the pedagogical perspective, however, does not exhaust the full scope of the issue. For this reason, the analysis also concerned the effects of factors related to operant conditioning and learning, and the effects of not reacting to non-regulatory behavior (“transgression”). It has been demonstrated that delayed disciplinary punishment is ineffective. An additional analysis focused on the importance of the passage of time (between behavior and reaction to it) in the procedure of rewarding and disciplinary punishment. In order to perceive the Polish system of rewarding and disciplinary punishment in a broad perspective, reference was made to the solutions used in the systems of selected German states and Swiss cantons. Theoretical considerations prompted the author to formulate a number of recommendations. According to the first one, the concept of “reward” functioning in penitentiary practice should be now defined as “reducing the execution of the penalty of imprisonment”, and should be consistently perceived in this way. The second one underlines the need for taking into account the role of the passage of time between the “transgression” and the reaction to it (when possible - immediate action by the prison administration). Ignoring the variable of the passage of time, so important in the process of operant conditioning, is related to the ineffectiveness of rewarding and disciplinary punishment. According to the third one, it is vital to train officers who draw up motions for imposing a disciplinary penalty, give opinions on these applications and impose disciplinary penalties in the field of pedagogical (and not only) aspects of the impact on humans. As such, it would be an undertaking aimed at the professionalization of the Prison Service.

Keywords

“transgression” (in the sense of negative behavior), immediate action, operant conditioning, disciplinary rewards and penalties, mitigation of punishment, penitentiary system