2023, Volume 0, Issue 1/2023

Szlachta mazowiecka wobec koncepcji władzy wykonawczej w okresie reform ustrojowych 1788-1792

Jakub Groszkowski ¹
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹-, Urząd Ochrony Danych Osobowych


Autor korenspondencyjny: Jakub Groszkowski ; -, Urząd Ochrony Danych Osobowych; email: -

Full text

Streszczenie

 

Autor na podstawie instrukcji sejmikowych z czasów Sejmu Czteroletniego analizuje postulaty szlachty mazowieckiej wobec reformy koncepcji władzy wykonawczej w Rzeczypospolitej. Omawia, porównuje i stara się wyjaśnić przyczyny postaw politycznych szlachty z poszczególnych ziem Mazowsza. Przedstawia oryginalne projekty reformy rządu proponowane przez szlachtę mazowiecką. Autor niechęć sejmików mazowieckich do powołania Straży Praw uzasadnia motywacjami zmierzającymi w kierunku zapewnienia stanowi szlacheckiemu dominującej pozycji w systemie ustrojowym, poprzez rozszerzanie kompetencji wykonawczych na Sejm. Szczególnie interesujące wydaje się przedstawienie postawy sejmików mazowieckich na tle wybranych sejmików litewskich czy ziemi dobrzyńskiej co pozwala lepiej poznać kulturę polityczno-prawną tego okresu.

Słowa kluczowe

Reformy Sejmu Wielkiego, Straż Praw, rząd, sejmiki mazowieckie XVIII w., szlachta mazowiecka

---

Masovian nobility towards the concept of executive power in the period of systemic reforms 1788-1792

Summary

The author analyses, on the basis of the dietines instructions, the postulates of the Masovian nobility towards a reform of the concept of executive power in the Republic of Poland. He discusses, compares and attempts to explain the reasons for the political attitudes of the nobility from the various lands of Masovia. He presents the original government reform projects put forward by the Masovian nobility. The author justifies the reluctance of the Masovian regional assemblies to establish the Guard of Laws, motivations aimed at ensuring a dominant position for the nobility in the political system, by extending executive competences in the parliament. It seems particularly interesting to present the attitude of the Masovian regional assemblies against the background of selected Lithuanian dietines or the Dobrzyń Land, which allows a better understanding of the political and legal culture of this period.

Keywords

Reforms of the Great Sejm, Guard of Laws, government, Masovian regional assemblies of the 18th century, Masovian nobility