2023, Volume 118, Issue I

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi ADHD – perspektywa kliniczno-kryminologiczna

Agnieszka Nowogrodzka¹, Ewa Mojs²
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹Instytut Społecznych Podstaw Penitencjarystyki, Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości
²Zakład Psychologii Klinicznej , Uniwersytet Medyczny w Poznaniu


Autor korenspondencyjny: Ewa Mojs; Zakład Psychologii Klinicznej , Uniwersytet Medyczny w Poznaniu; email: -

Full text

Streszczenie

Nadpobudliwość psychoruchowa z deficytem uwagi to zaburzenie, którego podstawowe objawy – nadpobudliwość, impulsywność i zaburzenia w procesach uwagi– rozpoznaje się w dzieciństwie. W późniejszym okresie – od dorastania aż po dorosłość – objawy zmniejszają natężenie, u znacznej jednak grupy osób z rozpoznaniem ADHD nie ustępują one całkowicie. Przyczyn zaburzenia upatruje się w działaniu różnych czynników, zarówno biologicznych (genetyczne, prenatalne oraz okołoporodowe), jak i środowiskowych (psychospołeczne i toksyny środowiskowe). Zaburzenie ma negatywny wpływ na funkcjonowanie dzieci w środowisku szkolnym, rodzinnym, jak i rówieśniczym. Badania na dorosłych osobach z ADHD potwierdzają jednak również długoterminowe konsekwencje zespołu dla funkcjonowania osób z rozpoznaniem także w okresie dorosłości, tj. trudności w relacjach czy problem w planowaniu i analizowaniu konsekwencji podejmowanych działań. Zaburzenie stanowi istotny czynnik kryminogenny. Badania pokazują, że u dużej grupy osób skazanych odbywających karę można rozpoznać objawy nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Osoby z tej grupy częściej ponownie dopuszczają się przestępstw lub popełniają więcej przestępstw z użyciem agresji niż skazani nieujawniający objawów zaburzenia, częściej odbywają kary pozbawienia wolności niż inne rodzaje kar. Funkcjonowanie skazanych z ADHD z uwagi na liczebność tej grupy, a także z uwagi na specyfikę deficytów wymaga szczególnej uwagi, a także uruchomienia programów skierowanych specyficznie do potrzeb tej grupy.

Słowa kluczowe

ADHD, przyczyny zaburzenia, czynniki kryminogenne, agresja.

---

Attention deficit hyperactivity disorder ADHD – a clinical and criminological perspective

Summary

Attention deficit hyperactivity disorder is a disorder whose primary symptoms – hyperactivity, impulsivity and impaired attention processes – are diagnosed in childhood. Later – from adolescence to adulthood – the symptoms decrease in intensity, but in a significant group of people diagnosed with ADHD, they do not completely disappear. The causes of the disorder are attributed to a variety of factors – both biological (genetic, prenatal and perinatal) and environmental (psychosocial and environmental toxins). The disorder negatively affects children’s functioning in both school, family and peer environments. However, research on adults with ADHD also confirms the long-term consequences of the syndrome on the functioning of those diagnosed, including in adulthood, i.e. difficulties in relationships or a problem in planning and analyzing the consequences of actions taken. The disorder is a significant criminogenic factor. Studies show that a large group of convicts serving sentences can be diagnosed with symptoms of attention deficit hyperactivity disorder. People in this group are more likely to reoffend, commit more violent crimes than convicts who do not exhibit symptoms of the disorder, and are more likely to serve prison sentences than other types of punishment. The functioning of convicts with ADHD, due to the size of this group, as well as the specificity of the deficits, requires special attention, as well as the launch of programs aimed specifically at the needs of this group.

Keywords

ADHD, causes of the disorder, criminogenic factor, aggression.