2022, Volume 115, Issue II

Zastosowanie czwórdzielności w badaniach bezpieczeństwa penitencjarnego

Janusz Świniarski ¹
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹Zakład Nauk Humanistycznych Instytutu Organizacji i Zarzadzania Wydziału Bezpieczeństwa, Logistyki i Zarządzania , Wojskowa Akademia Techniczna


Autor korenspondencyjny: Janusz Świniarski ; Zakład Nauk Humanistycznych Instytutu Organizacji i Zarzadzania Wydziału Bezpieczeństwa, Logistyki i Zarządzania , Wojskowa Akademia Techniczna; email: -

Full text

Streszczenie

Inspiracją niniejszego tekstu jest przeświadczenie pitagorejczyków, że korzeniami i źródłem pełnej wiedzy jest czwórdzielność wyrażana w „arcyczwórce” zwanej też tetriaktys. Ta czwórdzielność przewija się z różną wyrazistością w dziejach myśli ludzkiej, która poszukuje wyjaśnienia i zrozumienia poznawanych rzeczy. Wyeksponowana jest w tekstach Arystotelesa i zastosowana m.in. w nauce o czterech pierwszych przyczynach, która przeżywa renesans we współczesnym holizmie teoriopoznawczym. Nauka ta wybarwia takie cztery przyczyny jak: budulcowa (materialna), sprawcza, formalna i celowa. Wyrazem tego jest traktowanie czwórpodziału jako „twardego rdzenia” badań nie tylko bezpieczeństwa, który przejawia się rozróżnieniem czterech metod sprawiania (czynienia) bezpieczeństwa oraz badaniach bezpieczeństwa, także penitencjarnego, jako fraktalnego systemu, w tym głównie czteroelementowego systemu społecznego.

Słowa kluczowe

bezpieczeństwo penitencjarne, czwórdzielność, zagrożenia, cztery pierwsze przyczyny, system społeczny

---

Application of quadruplicity in penitentiary safety research

Summary

The chapter is inspired by the Pythagoreans’ conviction that the root and source of full knowledge is the quadruplicity, expressed in the “arch quadruple”, also known as the tetriaktys. This quadruplicity has occurred with various perspicuity in the history of human thought which seeks explanation and understanding of the things learnt. It is exposed in Aristotle’s texts and applied, inter alia, to the science of the first four causes, which is experiencing a renaissance in contemporary epistemological holism. This science highlights the following four causes: the material cause, the formal cause, the efficient cause, and the final cause. This science has been applied in the philosophy of security and the newest science of security – securitology. It is expressed in treating the quadruplicity as the “hard core” of research not only of security studies, which is manifested in securitological and praxeological research distinguishing the four methods of generating (making) security and researching security as a fractal system, mainly as the quadruple-element social system.

Keywords

penitentiary safety, threats, challenges, system social, the pillars of security