2017, Volume 96, Issue 3

Nowa definicja środka zastępczego w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii – czy jest potrzebna?

Czesław P. Kłak¹
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹Katedra Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Kryminalistyki i Kryminologii, Rzeszowska Szkoła Wyższa WSPIA


Autor korenspondencyjny: Czesław P. Kłak; Katedra Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Kryminalistyki i Kryminologii, Rzeszowska Szkoła Wyższa WSPIA; email: czeslawklak@interia.pl

Full text

Streszczenie

Artykuł dotyczy problematyki definicji „środka zastępczego” w rozu-mieniu ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Autor wskazuje, że w obecnym stanie prawnym przyjęta definicja „środka zastępczego” bazuje na tzw. kryterium formalnym, albowiem środkiem zastępczym jest produkt zawierający co najmniej jedną nową substancję psychoaktywną lub inną o podobnym działaniu na ośrodkowy układ ner-wowy (art. 4 pkt 27), przy czym nowa substancja psychoaktywna to tylko taka, która jest określona przez ministra właściwego do spraw zdrowia na podstawie art. 44b ust. 2 ustawy. W konsekwencji nie każda substancja psychoaktywna występująca w obrocie będzie spełniała wskazane kry-terium, a w efekcie stanowiła podstawę do uznania produktu za środek zastępczy. Wprawdzie stworzono możliwość oceny, czy zakwestionowana substancja nie jest „podobna” do nowej substancji psychoaktywnej w ro-zumieniu ustawy, ale po pierwsze − nie wskazano żadnych kryteriów dokonania takiej oceny, a po drugie − rozwiązanie to nie znajduje zasto-sowania w przypadku gdy na rynku pojawia się całkowicie nowy produkt, zawierający skład chemiczny, który nie może być porównany do składu chemicznego znanej substancji. Tym samym w obecnym stanie prawnym istnieje możliwość, że produkt, który pojawi się na rynku nie będzie mógł być uznany za środek zastępczy w rozumieniu ustawy, a w konsekwencji nie będzie objęty żadnym nadzorem. Autor postuluje więc przyjęcie odmiennego rozwiązania i wprowadzenie do ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii nowej definicji środka zastępczego, eliminującej kryterium formalne i bazującej wyłącznie na kryterium merytorycznym. W koń-cowej części publikacji autor odnosi się do projektu nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, zgłoszonego przez Ministerstwo Zdrowia (projekt z 23 listopada 2017 r.), wskazując na jego mankamenty w kon-tekście potrzeby wprowadzenia rozwiązań umożliwiających skuteczną walkę z problemem dostępności nowych substancji psychoaktywnych, z uwzględnieniem jego skali, charakteru i dynamiki.

Słowa kluczowe

środek odurzający, substancja psychotropowa, nowa substancja psychoaktywna

---

The new definition of ‘surrogate substance’ within Countering Drug Addiction Act of 29th July 2005 – is it needed?

Summary

This article is concerned with the definition of ‘surrogate substance’ the way it is understood by the 29th of July 2005 Countering Drug Addiction Act. The author indicates that in current legal situation, the adopted definition of ‘surrogate substance’ is based upon formal criterion, since the surrogate substance is the product, which includes at least one new psychoactive substance or other substance that interacts similarly with central nervous system (art. 4 paragraph 27). However, new psychoactive substance is only the substance, which is specified by Minister of Health on the grounds of art. 44b paragraph 2 of the CDAA. Consequently, not every psychoactive substance present on the market will fulfill criterion to be considered as surrogate substance. Admittedly, a possibility to assess whether a disputed substance is similar to the new psychoactive substance was enabled, but no specific criteria were specified. This solution cannot be applied if a completely new product is introduced to the market, and its ingredients cannot be compared to the chemical composition of any other known substance. Taking into account contemporary legal situation, there is a prospect that new product on the market will not meet criteria to be considered as substitute substance, and consequently, will avoid any governmental supervision. For that reason only, the author suggests to take specific approach and introduce new definition of ‘surrogate substance’ to the Countering Drug Addiction Act. From the author’s perspective, the only acceptable provision involve factual basis for the ‘surrogate substance’ definition. Final point of the publication refers to initiating amendment to the CDAA, which was intended by the Ministry of Health (project submitted on 23rd November 2017). Author claims project’s potential drawbacks, when it comes to the requirements of introducing fresh solutions, which could prevent effective fight against the problem of accessibility of new psychoactive substances, with special regards to its scale, character and dynamics.

Keywords

psychoactive drugs, new psychoactive substance, surrogate substance, substitute ingredient, criminal justice policy